Zwrot kosztów windykacji od dłużnika – rekompensata za koszty odzyskiwania należności.

Prowadzenie działalności gospodarczej niejednokrotnie związane jest z nielojalnością kontrahentów. Powyższe przejawia się przede wszystkim brakiem zapłaty należnego wykonawcy wynagrodzenia czy też opóźnieniem w jego płatności. Każda z tych sytuacji stwarza niedogodności dla wierzyciela, który sam musi przecież regulować swoje zobowiązania, zarówno publiczne, jak i prywatne. Brak uiszczenia należnego wynagrodzenia wiąże się także z koniecznością jego windykacji, co pociąga za sobą dodatkowe koszty i nakłady czasu. Co więcej, wartość owych dodatkowych kosztów często może przekraczać sumę nieuregulowanego wynagrodzenia. Powyższe może - i często prowadzi - do zniechęcenia wierzyciela do podejmowania działań zmierzających do odzyskania należnych mu środków.

Istnieje jednak możliwość uzyskania rekompensaty za koszty, które przedsiębiorca poniósł celem odzyskania należnych mu pieniędzy. Mowa tutaj o przepisach ustawy z dnia 08 marca 2013 r. – o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych („Ustawa”). W ramach Ustawy wprowadzona została bowiem ryczałtowa rekompensata wyrażona w euro, która należna jest przedsiębiorcy, jeżeli nie otrzymał on zapłaty w ustalonym przez strony terminie. Także w sytuacji, gdy ostatecznie należność główna wynikająca z umowy zostanie zapłacona – wystarczy samo opóźnienie w dokonanej płatności.

Dzięki tej regulacji przedsiębiorcy mają zatem narzędzie, by domagać się rekompensaty części poniesionych kosztów związanych z windykacją należności.

Wysokość opłaty.

Zgodnie z art. 10 Ustawy rekompensata za koszty odzyskiwania należności określona została w zależności od wysokości długu, w następujących wartościach:

• 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5.000,00 zł;
• 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5.000,00 zł, ale niższa niż 50.000,00 zł;
• 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa niż 50.000,00 zł.

W przypadku zatem, gdy kontrahent opóźnia się z dokonaniem zapłaty za spełnione na jego rzecz świadczenie, np. kwoty 4.000,00 zł, przedsiębiorcy-wierzycielowi należeć się będzie (oprócz zaległego roszczenia głównego oraz odsetek) zryczałtowana opłata w wysokości 40 euro.

Opłata przeliczana jest zgodnie z przepisami Ustawy przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się wymagalne. Przykładowo zatem, jeżeli nasza wierzytelność stała się wymagalna 15 kwietnia to właściwy kurs przeliczenia będziemy odnosić do ostatniego dnia roboczego w marcu.

Oprócz wskazanych powyżej kwot wierzycielowi przysługuje także zwrot w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających owe kwoty.

Czy rekompensata za koszty odzyskiwania należności należy się od każdej faktury?

W orzecznictwie na przestrzeni lat obowiązywania Ustawy wykształciły się dwa poglądy odnoszące się do zakresu możliwości domagania się rekompensaty za koszty odzyskiwania należności.

Pierwszy z nich uznawał, iż skoro zgodnie z przepisami Ustawy wierzyciel nabywa uprawnienie do rekompensaty w sposób automatyczny w sytuacji, gdy dłużnik pozostaje w opóźnieniu w zapłacie (tak: art. 10 ust. 1 Ustawy) to tym samym bez znaczenia pozostaje zarówno ilość, jak i wysokość faktur wystawionych przez wierzyciela. Istotnym jest bowiem wyłącznie fakt spełnienia świadczenia przez wierzyciela oraz brak bądź opóźnienie w zapłacie, które to okoliczności uprawniają do domagania się rekompensaty.

Drugi natomiast powołując się na treść przepisów ogólnych w postaci art. 5 Kodeksu cywilnego, stanowiącego, że: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”

- wskazywał, że w pewnych okolicznościach Sąd uprawniony jest do oddalenia takiego roszczenia. Przede wszystkim chodziło o sytuację, w których kwota roszczenia głównego była niższa od samych kosztów rekompensaty.

Aktualnie natomiast, kwestia ta wydaje się już być rozstrzygnięta i nie budzić wątpliwości. Wynikiem takiego stanu rzeczy jest wydany dnia 04 maja 2023 roku wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie o sygn. akt C-78/22. Zgodnie z przytoczonym powyżej orzeczeniem, Sądy krajowe nie są uprawnione do odmowy zasądzenia kwoty rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, opierając się na zasadach ogólnych (nadużycia prawa), także w przypadku, gdy opóźnienie w płatnościach, które wystąpiły w ramach jednej i tej samej umowy, dotyczą w szczególności niskich, a nawet niższych od tej stałej kwoty kwot.

Innymi słowy - bez znaczenia w przypadku nabycia przez wierzyciela uprawnienia do domagania się rekompensaty pozostaje wysokość wystawionych na rzecz dłużnika faktur, nawet w sytuacji, gdy koszty rekompensaty je przekraczają. Przykładowo:

przedsiębiorca wykonał na rzecz kontrahenta usługę o wartości 15,00 zł netto i z tego tytułu wystawił fakturę. Po upływie terminu płatności kontrahent nie wykonał ciążącego na nim zobowiązania - nie zapłacił za wykonaną usługę. W takim przypadku wierzyciel, pomimo iż kwota 40 euro znacząco przekracza wysokość wykonanej usługi, może się jej skutecznie domagać.

Co należy zrobić, by uzyskać rekompensatę za koszty odzyskiwania należności?

W teorii zryczałtowana opłata za koszty odzyskiwania należności należy się przedsiębiorcy z mocy samego prawa w chwili, w której doszło do opóźnienia w zapłacie przez drugą stronę za wykonane przez niego świadczenie. Jeżeli zatem przedsiębiorca otrzymał zlecenie realizacji danej usługi, wykonał ją i nie otrzymał płatności w uzgodnionym terminie - z chwilą nabycia uprawnienia do odsetek nabywa także prawo do rekompensaty.

Z uwagi na powyższe, sugerujemy każdorazowo w przypadku braku płatności w terminie, uwzględniać w kierowanym wezwaniu do dłużnika obok roszczenia głównego dodatkowo opłatę w wysokości 40, 70 lub 100 euro. Jeżeli dłużnik nie dokona dobrowolnej zapłaty kosztów rekompensaty, można dochodzić ich zapłaty na drodze postępowania sądowego obok roszczenia głównego lub osobno (w przypadku, gdyby dłużnik dokonał z opóźnieniem płatności należności głównej).

 

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii, która obejmuje także obsługę windykacji należności na każdym etapie postępowania. Dzięki doświadczeniu i wyspecjalizowanej wiedzy jesteśmy w stanie skutecznie reprezentować Klientów zarówno w postępowaniu przedsądowym, sądowym, jak i egzekucyjnym.